‘Lysistrata’: de strijd om vrede in de genderoorlog (WES 3)

Tintel Toneel, onder leiding van Ortwyn Arts, brengt een verfrissende en kritische interpretatie van de Griekse komedie ‘Lysistrata, een tijdloos toneelstuk van Aristophanes, geschreven in 411 v.Chr.. Het gaat over vrouwen die het beu zijn dat mannen altijd maar oorlog voeren en het heft in eigen handen nemen. Maar het gaat net zo goed over de complexiteit van empathie.

Een niet nader bekend land, ergens in de voorbije 150 jaar. De mannen strijden in de oorlog tegen alle andere landen.
Lysistrata wacht ongeduldig op haar vriendinnen. Wanneer haar beste vriendin aankomt, klaagt ze over de oorlog.

Het begint bij de verwaarlozing van henzelf en het gezin, maar het gaat verder: de vrouwen hebben niks te zeggen en moeten luisteren.
De oorlog brengt alleen maar miserie, wat in een paar pakkende beelden uit de recente jaren wordt voorgesteld.

Met deze kernharde waarheid opent Lysitrata, een stuk over doorzettingsvermogen, vindingrijkheid, de moeizaamheid van communicatie en bovenal: de oproep tot gezond verstand.

Het hoofdpersonage, Lysistrata, overtuigt met haar sterke wil en charisma de andere vrouwen actie te ondernemen. Ze bezetten het gebouw van ‘de regering’ en onthouden seksuele privileges aan hun mannen. Zo zullen ze wel luisteren!

Al snel wordt de situatie onhoudbaar: de mannen missen hun vrouwen, moeten zorgen voor de kinderen en de regering krijgt niks gedaan want hun gebouw wordt bezet. Hierop volgen verscheidene pogingen om de vrouwen van hun ‘waanideeën’ af te brengen. De vrouwen komen zelf ook voor uitdagingen te staan. Je merkt tijdens het stuk dat we als mens al snel durven denken dat we echt ‘luisteren’ naar de ander, terwijl we eigenlijk vooral naar argumentatie zoeken om hun standpunt te ondermijnen.

Een verhaal van alle tijden

Ortwyn Arts adapteert het gelijknamige toneelstuk Lysistrata naar de actualiteit van vandaag. Destijds ging het over de aanhoudende oorlog tussen Athene en Sparta, nu refereert men aan de slachtoffers van Oekraïne en Palestina. De regisseur blijft grotendeels trouw aan het stuk door de (deelse) keuze voor Oudgriekse klederdracht en de humor.

Arts is niet aan zijn proefstuk toe: hij regisseert al sinds 2000 jaarlijks een toneelstuk voor Tintel Toneel. Ook de acteurs verleggen reeds jarenlang hun artistieke grenzen. Laura Vanderstichel schittert als Lysistrata, een prominent aanwezige vrouw vol met pit, overtuiging en passie voor haar doel.

Hoewel er slechts twee mannen meespelen in dit stuk, slagen Frank Robben en Jan Van Eyken erin om tal van diverse rollen met veel overtuiging neer te zetten. Een bijzondere rol werd weggelegd voor Laura Robben als creatieve verteller die zowel binnen als buiten het stuk meespeelde. Het ene moment krijgt de toeschouwer uitleg, het andere moment stelt ze inhoudelijke vragen aan de spelers. Steeds kort, maar altijd krachtig.

Was alles maar eenvoudig

Het decor is sober, maar creatief: kartonnen dozen, paspoppen en attributen in de vorm van een stoel, sprokkelhout of een flesje wijn. Met enig inlevingsvermogen en een goede vertolking heb je niet meer nodig dan dat.

De toevoeging van de vertellersrol geeft het stuk een nieuwe laag van diepgang. De doelstelling van Lysistrata was het belichten van het feminisme en anderzijds het brengen van vrede. Waar men in het originele stuk als toeschouwer vaak zelf heel wat moest interpreteren, confronteert de verteller de spelers en de toeschouwers met kritische vragen.

Lysistrata gaat over de eenvoud, maar ook de complexiteit van de menselijke psyché en ons (on)vermogen te communiceren. Hoe ‘kleine’ disputen kunnen leiden tot grote gevolgen. Hoe we als mens, na al die jaren, het beter zouden moeten doen. Een aanrader voor eenieder die geniet van de combinatie van humor met diepgaande inhoud.