Genderkloof bij hogere diploma's groeit, "want jongens vinden hard werken voor school niet cool." (WES 3)

Statbel, het Belgische statistiekbureau, komt met duidelijke cijfers: Bijna 60 procent van de vrouwen (25-34j) heeft een diploma hoger onderwijs. Bij mannelijke leeftijdsgenoten is dit slechts 40 procent. Een kloof tussen mannen en vrouwen dit al groeit sinds het jaar 2000. Ergens ironisch, mits dit lang geleden vooral een mannenwereldje was. Al moet je zoiets natuurlijk plaatsen in de tijdsgeest van toen.

Deze resultaten zijn niet onlogisch, mits we in het secundair onderwijs al veel langer hetzelfde zien: meisjes presteren gemiddeld beter dan jongens. Waar ligt dit nu aan? Sociologe Mieke Van Houtte (Ugent) linkt dit vooral aan de 'jongenscultuur' op school. Hoewel jongens wel willen presteren en competitief zijn, is studeren nu eenmaal 'niet cool' en het past niet bij de 'mannelijke identiteit'. Het imago is belangrijk, populair zijn komt op de eerste plaats. Ik denk daarbij meteen aan de Amerikaanse serie- en filmcultuur waar de populaire jongens altijd 'jocks' zijn (sportieve toppers) die amper of niet slagen op hun kennisvakken en er zich al helemaal niet voor inzetten. Ze worden vaak als relatief dom afgeschilderd.

Hoewel ik dit een sterke overdrijving vind, herken ik dit helaas wel in heel wat van mijn klassen in de afgelopen schooljaren. Het imago van de jongen is belangrijker, ze willen niet gezien worden als een 'nerd'. Meisjes kunnen hier beter mee om: goede resultaten halen is bij hen onderling geen reden tot uitsluiting of afwijzing. Waar men vroeger vaak het idee had dat 'jongens er wel zouden uitgroeien', heb ik het idee dat dit steeds minder het geval is. De meeste zittenblijvers en schoolverlaters zijn immers ook jongens.

Een kanttekening bij dit verhaal lijkt me dat het volgens mij hier gaat om jongens die niks doen, ongeacht in welke richting ze zitten. Hierdoor stromen ze uit zonder dat ze echt weten wat ze willen doen in het leven. Dit zijn niet de jongens die bewust een richting hebben gekozen in arbeidsfinaliteit (vroegere BSO) of de dubbele finaliteit (het vroegere TSO) en hiermee verder willen, maar wel de jongens die (vaak) niet goed weten wat ze willen en dan maar iets kiezen in dubbele finaliteit of doorstroomfinaliteit (vroegere ASO). Sommigen gaan dan ook daadwerkelijk verder studeren, maar omdat ze nooit hebben geleerd hoe ze dit moeten doen en vaak basiskennis en vaardigheden missen, loopt dit eerder slecht dan goed af.

Men wil iets doen aan die genderstereotypen: ook jongens mogen hard werken. Leerkrachten zien vaak hun potentieel, maar krijgen ze onvoldoende gemotiveerd. Concrete tips worden in het artikel niet gegeven, enkel dat jongens in de onderwijsaanpak meer gestimuleerd mogen worden.

Volgens mij heeft dit ook te maken met de verhouding van vrouwelijke en mannelijke leerkrachten in het onderwijs: er zijn nu eenmaal veel meer vrouwelijke leerkrachten. Dat biedt nu eenmaal meer rolmodellen voor de meisjes en minder voor de jongens. Scholen proberen dit tegen te gaan door bewust meer mannelijke leerkrachten aan te nemen, maar er zijn nu eenmaal veel meer vrouwen die kiezen voor het onderwijs dan mannen.
De oplossing van dit probleem is niet evident, al denk ik dat 'terugkeer' naar het 'oude onderwijs' (= meer focus op beheersing van taal en rekenen) wel kan helpen. Hiermee pak je de algemene achteruitgang van de kennis en vaardigheden van jongeren aan en streven we terug meer naar een cultuur waar we excellentie nastreven.

Dit artikel heeft redelijk voldaan aan mijn verwachting. Ik vond het interessant omdat ik het zelf al vaak heb gezien in het secundair onderwijs. Sterker nog: hoewel ik niet zoveel gaf om mijn imago als de 'populaire' jongens, had dit vroeger ook een impact op mezelf. Ook in mijn klassen heerste er een zekere negatieve cultuur ten opzichte van de jongens die het erg goed deden. Dat is iets wat ik zelf ook niet wilde meemaken. Ik wilde natuurlijk niet buizen noch erg populair zijn, ik wilde vooral onder de radar vliegen en met rust worden gelaten. En dat ten koste van mijn punten en een deel van mijn persoonlijk welzijn. Als ik er aan terug denk, is dat heel onfortuinlijk, want als jongere sta je er niet bij stil. Je ziet enkel wat er op dat moment allemaal gebeurt en je probeert er steeds het beste voor jezelf van te maken. Daar staan we onvoldoende bij stil als volwassenen: jongeren, en zeker jongens, denken (vaak) nog niet zoveel vooruit.

Toch kan een cultuur ook erg positief zijn: zo had ik vorig jaar een klas in het 2de jaar (richting Latijn), waar de hele klasgroep gericht was op het scoren van goede punten. Iedereen wilde het goed doen. Dit heeft natuurlijk ook risico's (ongezond perfectionisme), maar dit is naar mijn mening wel een veel gezondere klassfeer/klascultuur. Je werd ook niet afgestraft als je het eens minder goed deed, de leerlingen waren goed voor elkaar. Helaas zijn dergelijke klassen eerder een unicum, aldus mezelf en mijn collega's. Als je zo'n klas hebt, blijf ze dan aanmoedigen, geniet ervan en apprecieer ze!

Hier de link naar het artikel:

https://www.standaard.be/cnt/dmf20240328_96400046?fbclid=IwAR1GfXnld7BnTlpYyCIUNrzGS7U4DO6kZfroaFd1zQ8waX9exYiOHjQ-6-A_aem_AbTIC7-eJWUDc8tNkYTiUewPuQmiPGNvC8i72a6Lo6nJTUiKqWjW22J86G95tZnsH66At8HlTIS-DoMGF4Gmd--L

Reacties

  1. Dag Roel

    Het verbaast me wel dat je zegt dat het stoere mannenimago blijft heersen onder de jeugd. Het leek me meer iets te zijn van vroeger. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de film The Breakfast Club uit 1985 waar de jongen die wekelijks nablijft en het schoolreglement aan zijn laars lapt het stoere imago kent en de jongen die zich goed inzet voor school wordt afgeschilderd als de seut. Terwijl er vandaag de dag toch best veel films uitgebracht worden met een hele andere boodschap. Een voorbeeld hiervan is de romcom He's all that uit 2022 waarbij de populaire promqueen tot over haar oren verliefd is op de grootste strever uit haar klas. Blijkt de zogenaamde mentaliteitsverschuiving dan toch niet helemaal te kloppen?

    Hoe dan ook is het een jammere zaak dat heel wat jongens minder hun best zouden doen of zelfs zouden liegen over hun hoeveelheid inzet om er meer bij te horen. Mijn voorstel om iets aan deze trend te doen is om de schoolgaande mannelijke jongeren beter te voorzien van extrinsieke motivatie en een ommekeer teweeg te brengen in deze negatieve spiraal. Wanneer jongens voldoende motivatie zouden krijgen zal dit probleem vanzelf wegebben volgens mij.

    Het is goed dat problematieken als deze onder de radar komen en aangepakt kunnen worden. Onze maatschappij heeft enkel baat bij extra gemotiveerde hoogopgeleiden. Hopelijk volgt er dan ook snel een nieuw artikel waarin een concreet actieplan wordt voorgesteld!

    Met vriendelijke groet

    Maxime

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Bezoek 'Ons Huis' te Mol

Een brug voor Ex-Okan-Leerlingen (WES 4)

Beste dokter, help ons echt verder, vertel ook iets over gebarentaal.